Elektrozawory pneumatyczne to zawory rozdzielające sterowane cewką elektromagnetyczną (lub dwoma cewkami) służące do zmiany kierunku przepływu medium zasilającego. Dedykowane są do sterowania siłownikami pneumatycznymi. Rozdzielacze sterowane elektrycznie pozwalają na sterowanie elementem wykonawczym za pomocą sygnału elektrycznego podawanego na cewki.
Na początek rozszyfrujemy czym jest magiczne 3/2, 5/2, 5/3 w nazewnictwie elektrozaworów. Pierwsza cyfra (3/2, 5/2, 5/3) oznacza ilość dróg - przyłączy w elektrozaworze. Przyłącza te służą do podłączenia zasilania, odbiornika (odbiorników) - zwykle siłownika pneumatycznego, oraz odpowietrzenia.
Oznaczenia drogi wybite są zwykle na rozdzielaczu:
1 lub P - zasilanie sprężonym powietrzem
2 lub 2 i 4 (zależnie od 3 lub 5 drogowego zaworu) - odbiornik (siłownik)
3 lub 3 i 5 (zależnie od 3 lub 5 drogowego zaworu) - odpowietrzenie
Druga cyfra (3/2, 5/2, 5/3) oznacza ilość pozycji (funkcji) w rozdzielaczu pneumatycznym. Funkcje w zależności od zaworu dzielimy na:
Zawory 3/2 - 3 drogi (przyłącza) i 2 funkcje - zamknięcie z odpowietrzeniem odbiornika, a po podaniu napięcia na cewkę, druga funkcja zasilenie odbiornika, zamknięcie odpowietrzenia (tak działa funkcja Normalnie Zamknięta). Jest również funkcja Normalnie Otwarta - bez napięcia odbiornik jest zasilony sprężonym powietrzem, a odpowietrzenie zamknięte.
Zawory 5/2 - 5 dróg (przyłączy) i 2 funkcje - podanie sprężonego powietrza na jedno przyłącze odbiornika, odpowietrzenie przez odpowietrznik drugiego oraz po podaniu napięcia na cewkę podanie sprężonego powietrza na drugie przyłącze, a odpowietrzenie przez odpowietrznik pierwszego
Zawory 5/3 - 5 dróg (przyłączy) i 3 funkcje - rozdzielacze 5/3 są zawsze dwucewkowe z uwagi na konstrukcję i zasadę działania. Podawanie napięcia na cewki powoduje działanie jak w zaworach 5/2, natomiast dodatkowo (bez napięcia na cewki) mamy pozycję środkową elektrozaworu. W położeniu środkowym mam trzy opcje funkcji:
- Elektrozawory 5/3 CC (w położeniu środkowym zasilanie i odbiorniki są odcięte) - zawór blokuje zasilanie sprężonym powietrzem, ale blokuje również odbiorniki nie pozwalając na ruch siłownika
- Elektrozawory 5/3 CO (w położeniu środkowym zasilanie jest odcięte, natomiast odbiorniki odpowietrzone) - zawór blokuje zasilanie sprężonym powietrzem, a odbiornik (siłownik pneumatyczny) jest obustronnie odpowietrzony
- Elektrozawory 5/3 CP (w położeniu środkowym zasilanie jest podawane zarówno na jeden, jak i na drugi odbiornik) - zawór odcina odpowietrzenia, natomiast obydwa przyłącza odbiorników są zasilone, dzięki czemu siłownik pozostaje w zadanym położeniu, ale ważne jest utrzymanie stałego ciśnienia (rozwiązanie dobre do zablokowania siłownika, który ma już wyrobione uszczelnienia i nie jest w stanie utrzymać ciśnienia w komorach bez stałego podawania sprężonego powietrza).
Z uwagi na zasadę działania wyróżniamy również Elektrozawory monostabilne i Elektrozawory bistabilne.
Rozdzielacze monostabilne - zawory rozdzielające sterowane jedną cewką, po zdjęciu napięcia z cewki sprężyna cofa zawór do położenia (funkcji) wyjściowej
Rozdzielacze bistabilne - zawory rozdzielające sterowane dwoma cewkami, po zdjęciu napięcia z cewki zawór pozostaje w ostatnim położeniu. Aby dokonać zmiany położenia (funkcji) należy podać zasilanie na drugą cewkę.